قرار است با تعدادی از بدنام‌ترین کپی‌های «جنگ ستارگان» آشنا شویم. در پی موفقیت بزرگ جنگ ستارگان در سال ۱۹۷۷، فیلم‌سازانی از سراسر جهان سعی کردند با ساخت کپی جنگ ستارگان از جرج لوکاس به سود کلان برسند؛ از کارگردان‌های مستقل گرفته تا بزرگترین استودیوهای هالیوودی. خیلی از این فیلم‌ها منجر به شکستی فاجعه‌بار شدند، ولی تعدادی هم توانستند طرفداران خودشان را دست و پا کنند و به خرده‌فرهنگی تبدیل شوند که از فرهنگی بزرگتر شکل گرفته بود.
با اینکه هالیوود در دهه‌ی ۷۰ و میانه‌های دهه‌ی ۸۰ رویکرد مثبتی به فیلمهای علمی تخیلی داشت، ولی تمام آثاری که در این دوره ساخته شدند هم متأثر از جنگ ستارگان نبودند و خیلی از فیلم‌ها پاسخی به نیاز و سلیقه‌ی مخاطب آن سال‌ها بودند. به همین خاطر، فیلم‌هایی مثل «فلش گوردون» سال ۱۹۸۰ و سریالی چون «باک راجرز در قرن ۲۵ام» که اقتباس‌هایی از کمیک بوک‌ها و سریال‌های قدیمی‌تر بودند در این فهرست نیامده است. در این دوران با «بیگانه» و «بلیدرانر» هم آشنا شدیم، که هیچ ارتباطی با جنگ‌های ستاره‌ای نداشتند و دنیای اریجینال خودشان را خلق کردند.
در سال ۱۹۷۹ «سفر ستاره‌ای: نسخه سینمایی» آمد. این فیلم اقتباسی بود از سریالی معروف که یک دهه پیش از تب و تاب جنگ‌های ستاره‌ای پخش می‌شد، و بیشتر از آنکه از جنگ‌های ستاره‌ای الهام گرفته باشد، از ۲۰۰۱ ادیسه فضایی کوبریک تأثیر گرفته بود. حتی جیمز باند هم با فیلم «مون‌ریکر» (moonraker) نقبی به دنیای علمی تخیلی زد؛ بله، مأمور ۰۰۷ یک زمانی در فضا و با تفنگ‌های لیزری مبازره کرد. با اینکه اغلب «سیاهچاله» از محصولات سال ۱۹۷۹ دیزنی را به‌عنوان یکی از فیلمهای تأثیر گرفته از جنگ ستارگان می‌شناسند، ولی این فیلم متأثر از آثار فضایی دهه ۷۰ بود. «توپ‌های فضایی» (Spaceballs) مل بروکس هم که پارودی بود و با تب روزافزون طرفداران حماسه‌‌ی لوکاس شوخی می‌کرد.
در ادامه ۹ فیلمی را معرفی می‌کنیم که آشکارا از جنگ ستارگان تقلید کردند.
نبرد فراسوی ستاره‌ها (Battle Beyond the Stars)
- کارگردان: راجر کورمن، جیمی تی موراکامی
- بازیگران: رابرت وان، ریچارد توماس، سیبیل دنینگ
- سال ساخت: ۱۹۸۰
راجر کورمن، سلطان افسانهای بی‌مووی‌‌ها و فیلمهای کم‌هزینه‌ی باب دل مخاطب، در سال ۱۹۸۰ با ساخت این فیلم فضایی که به نسبت دیگر پروژه‌هایش پرخرج‌تر بود، به تب دیوانه‌وار جنگ ستارگان وارد شد. همان‌طور که جرج لوکاس در ساخت جنگ‌های ستاره‌ای نگاهی به «دژ پنهان» (The Hidden Fortress) کروسووا داشت، کورمن برای ساخت فیلم علمی تخیلی خودش از فیلم کلاسیک دیگر کوروساوا یعنی «هفت سامورایی» الهام گرفت. البته اقتباس آمریکایی هفت سامورایی با نام «هفت دلاور» پیش از آن ساخته شده بود، و راجر کورمن حتی یکی از بازیگرهای آن فیلم یعنی رابرت وان را برای «نبرد فراسوی ستارگان» آورد.
داستان فیلم درباره‌ی پسر کشاورزی بود که به مبارزه با یک امپراتوری شرور می‌رفت و می‌خواست سلاح مرگبارشان را نابود کند که قابلیت نابودی سیاره‌ها را داشت. دو تن از چهره‌های تأثیرگذار علمی-تخیلی هم در این فیلم حضور داشتند، که البته در آن مقطع تازه‌کار بودند و جویای نام؛ جیمز هورنر، آهنگساز فیلم‌هایی مثل «بیگانه‌ها» و «آواتار»، موسیقی فیلم را ساخت و جیمز کامرون دستیار جلوه‌های ویژه بود. کورمن بعدها از دکورهای فیلم دوباره استفاده کرد تا کپی دیگری از جنگ‌های ستاره‌ای با نام «مهاجمین فضا» ( Space Raiders) بسازد.
سریال ناوبر فضایی گالاکتیکا (Battlestar Galactica)
- طراح اصلی: گلن ای. لارسون
- بازیگران: ریچارد هچ، درک بندیکت، لورن گرین
- سال‌های پخش: ۱۹۷۹-۱۹۷۸ (یک فصل)
نسخه‌ی بازسازی شده‌ی این سریال که در قرن ۲۱ پخش شد بهتر و تحسین‌شده‌تر بود و طرفداران به نسبت زیادی هم داشت، ولی نسخه‌ی اصلی که در دهه‌ی ۷۰ منتشر شد یکی از اولین تقلید‌های جنگ ستارگان بود. با اینکه طراح سریال گلن ای. لارسون ایده‌ی اولیه‌‌اش را چندین سال پیش از جنگ ستارگان داشت، ولی خود سریال وقتی ساخته شد به قدری از ایده‌های بصری و طراحی دکور جنگ ستارگان کپی‌برداری کرد که در نهایت جرج لوکاس مجبور شد از «یونیورسال» به خاطر شباهت‌های زیاد سریال شکایت کند. لارسون و یونیورسال حتی تا جایی پیش رفتند که طراح کانسپت‌های جنگ ستارگان یعنی رالف مک‌کوئری و مسئول جلوه‌های ویژه جان دیکسترا را برای سریال استخدام کردند که به ناراحتی لوکاس اضافه کرد.
با اینکه هر کدام از مجموعه‌ها در آینده و دنیای خودشان به جاهای خوبی رسیدند، روزهای اولیه‌ی این سریال با رسوایی کپی‌برداری از جنگ ستارگان و شکایت جرج لوکاس گره خورد است. جالب این‌جاست که نزدیک یک دهه بعد از این ماجراها، فیلمی با نام «شورش فضایی» (Space Mutiny) ساخته شد که جلوه‌های بصری ناوبر فضایی گالاکتیکا را دزدید و برای خودش استفاده کرد.
مردی که دنیا را نجات داد (The Man Who Saved the World)
- کارگردان: سیتین اینانک
- بازیگران: جنید آرکین، آیتکین آکایا
- سال ساخت: ۱۹۸۲
فیلمی که به آن لقب «جنگ ستارگان تُرکی» داده‌اند. فیلم به قدری از تصاویر فیلم لوکاس استفاده کرده بود که حالا یکی از بدنام‌ترین فیلمهای ترکیه است. داستانش هم تقریبا کپی نعل به نعل جنگ ستارگان است؛ ماجرای دو قهرمان که در یک سیا‌ره‌ی کویری سقوط میکنند. ولی این جنگ ستارگان تُرکی فقط از جرج لوکاس کپی نکرده بود، بخش‌هایی از اولین فیلم ایندیانا جونز «مهاجمین صندوقچه‌ی گمشده» هم در آن دیده میشود.
آخرین مبارز ستاره‌ای (The Last Starfighter)
- کارگردان: نیک کسل
- بازیگران: لنس گست، کاترین مری استوارت، رابرت پرستون
- سال ساخت: ۱۹۸۴
داستان جوانی از طبقه‌ی کارگر که زندگی کسل‌کننده و بی‌اتفاقی را در ناکجاآباد می‌گذراند، تا اینکه درگیر نبردهای بین کهکشانی میشود و باید با یک امپراتوری مبارزه کند و مهارت‌های خلبانی‌اش بالاخره به کارش می‌آید و در پیروزی کمکش میکند. حتی به سیاق جنگ ستارگان و اوبی وان کنوبی که مربی و راهنمای لوک اسکای‌واکر می‌شد، اینجا هم مرشدی پیر همراه این پسر است که در ظاهر می‌میرد و دوباره برمی‌گردد.
با اینکه «آخرین مبارز ستاره‌ای» پاسخی بود به محبوبیت روزافزون بازیهای ویدئویی آرکید (Arcade)، ولی از جنگ‌های ستاره‌ای خیلی الهام گرفته است.
اربابان جهان (Masters of the Universe)
- کارگردان: گری گودارد
- بازیگران: دولف لاندگرن، فرانک لانگلا، کورتنی کاکس
- سال ساخت: ۱۹۸۷
با وجود اینکه این فیلم که اقتباسی بود از یک سریال انیمیشنی و چیزهایی مثل شمشیر و جادوگری را از «کونان بربر» (Conan the Barbarian) الهام گرفته بود، ولی مؤلفه‌های فضایی و علمی تخیلی‌اش به وضوح از جنگ ستارگان می‌آمد.
حتی ضدقهرمان اصلی فیلم اساسا ترکیبی بود از «دارث ویدر» و امپراتور. قهرمانش هم شمشیر بزرگی به دست داشت که بی‌شباهت به «لایت‌سیبر» یا همان شمشیرهای لیزری جدای‌ها نبود. همچنین در فیلم موجود کوچکی به اسم «گویلدور» حضور داشت که مثل «یودا» یا «R2-D2» بود.
پیامی از فضا (Message from Space)
- کارگردان: کینجی فوکاساکو
- بازیگران: ویک مورو، سانی چیبا،فیلیپ کاسنوف
- سال ساخت: ۱۹۷۸
با توجه به اینکه جرج لوکاس در ساخت جنگ‌های ستاره‌ای از سینمای ژاپن بهره‌ی زیادی برده بود، میشود این فیلم را به نوعی پاتک ژاپنی‌ها حساب کرد.
پیامی از فضا را کمپانی «توئی» (Toei Company) ساخته، استودیویی که سریال «سوپر سنتای» (Super Sentai) را تولید کرد که بعدا از تصاویرش در «پاور رنجرز» (Power Rangers) هم استفاده شد. پیامی از فضا بسیاری از مؤلفه‌های آشنای طرفداران جنگ ستارگان را داشت؛ شاهدختی سفیدپوش و در حال فرار، یک امپراتوری شرور، سربازانی یک‌شکل که لباسی مخصوص به تن داشتند، رُباتی اعصاب خرد کن و سفینه‌های فضایی. حتی نمایی در فیلم هست که سفینه‌ی فضایی دشمن را در حال ورود به قاب می‌بینیم.
دارث ویدر شاید ظاهرش را از سامورایی‌ها الهام گرفته باشد، ولی در این فیلم رسما سامورایی‌های فضایی را به عنوان شخصیت منفی می‌بینیم.
ادیسه ستاره‌ای (Star Odyssey)
- کارگردان: آلفونسو برچیا
- بازیگران: یانتی سومر، جیانی گارکو، کریس اورام، ملیسا لونگو
- سال ساخت: ۱۹۷۹
مشخص‌ترین کپی از جنگ ستارگان در این فیلم ایتالیایی، یکی از ۴ فیلمی که آلفونسو برچیا با الهام از جنگ ستارگان ساخته است، لایت‌سیبرها و ربات‌هایی است که مخصوص خودشان ساخته‌اند. حالا تفاوتش کجاست؟ گویا یکی از ربات‌های این فیلم قصد خودکشی دارد. کلا ملغمه‌ی عجیبی است و مثلا یکی از کاراکترها لباس مرد عنکبوتی به تن دارد. فیلم افتضاحی است و تولید واقعا کم‌کیفیتی داشته.
استار چیسر: افسانه‌ی اورین (Starchaser: The Legend of Orin)
- کارگردان: استیون هان
- بازیگران: جو کالیگان، کارمن آرجنزیانو، نوئله نورث
- سال ساخت: ۱۹۸۵
این فیلم عجیب‌وغریب از اولین آثاری بود که انیمیشن سنتی را با تکنیک انیمشین سه‌بعدی دیجیتالی تلفیق کرد. طراحی خوبی دارد و از نظر بصری جذاب شده، ولی در نهایت یک فانتزی/علمی‌تخیلی کم‌مایه است که از جورج لوکاس خیلی ایده گرفته است.
در داستان شمشیری افسانهای می‌بینیم، پسری جوان که بعد از پیامی تصویری به ماجراجویی کشیده میشود، داستانی عاشقانه با یک شاهدخت، یک قاچاقچی خودسر، ربات‌ها، قطع شدن دست‌ها در مبارزات و رهبری شرور که اسیرانش را با دست خفه میکند. ولی تفاوت‌هایی هم دارد، مثلا شخصیت شرور ماجرا در صحنه‌ی اوج فیلم از وسط نصف میشود و به دل زمین سقوط میکند و این که برخلاف ظاهرش، این انیمیشن مناسب کودکان نیست.
استارکرش (Starcrash)
- کارگردان: لوییجی کوتزی
- بازیگران: کارولین مونرو، مارجو گورتنر، کریستوفر پلامر
- سال ساخت: ۱۹۷۸
کریستوفر پلامر و دیوید هسلهوف در این کپی از جنگ ستارگان بازی کرده‌اند، پس باید فیلم خوبی باشد نه؟ ولی فیلم خوبی نیست. این فیلم هم نسخه‌ی خودش را از انبوه مؤلفه‌های فیلم لوکاس نمایش می‌دهد؛ لایت‌سیبرها، ربات‌های شبیه C-3PO، تفنگ‌های لیزری، امپراتورهای شرور و سفینه‌های فضایی که آرام از گوشه‌ی قاب وارد می‌شوند.
منبع انگلیسی: ign
منبع فارسی: دیجی کالا مگ
